Opiniestuk Broeder Tuck: GELUID ALS OBSTAKEL.

 

 WOORD VOORAF

Het is nu maart 2017 en ongeveer 18 of 19 jaar geleden schreef ik het hier volgende artikel ‘Geluid als obstakel’.

Ik wijzig er niets in, want het is nog steeds even actueel. Wel zal ik aan het eind enkele aanvullingen toevoegen. 

 

GELUID ALS OBSTAKEL

 

Broeder Tuck op onderzoek

Als we over obstakels spreken, of beter gezegd over belemmeringen, dan hebben we het vaak over opritjes, paaltjes, richels, te smalle deuren en zo voort. Kortom, dan hebben we het over dingen waardoor je niet goed uit de wielen of uit de voeten kunt. Anders gezegd: er zijn dingen die er voor zorgen dat je niet goed kunt functioneren. Hierbij wordt niet of nauwelijks over geluid gesproken. Ik ben op dit punt op onderzoek uit gegaan en heb gesproken met het Landelijk Bureau Toegankelijkheid. Van hen kreeg ik te horen kreeg dat in het Handboek Toegankelijkheid niets over geluid staat. Er staat wel iets in over geluid als hulpmiddel, zoals bijvoorbeeld rateltikkers bij zebrapaden. Ook heb ik gebeld met de Vereniging voor Doven en Slechthorenden en met de Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden. Beiden hebben over geluid niets op papier. De laatstgenoemde meldde mij wel: ‘Dit is een nieuwe gedachte, hier moeten we eens mee aan de gang’. Ik heb ook gesproken met de stichting Bescherming Akoestisch Milieu; deze richt zich meer op geluid als hinder waardoor je je onwel gaat voelen, zoals harde muziek in restaurants en winkels.Daarom zet ik hier mijn eigen gedachten maar eens op papier, in de hoop een bijdrage te leveren aan de bewustwording van hoe wij met geluid omgaan en hoe het ook anders kan.

Geluid als belemmering

Het ervaren van geluid is subjectief, ieder mens voelt wat anders bij het eenzelfde geluid. Ik zal hier vooral het facet belichten van hoe geluid werkt als belemmering. Bepaalde geluiden kunnen mensen belemmeren goed te functioneren. Dit hoeft niet altijd een hard geluid te zijn: denk aan een druppelende kraan die iemand uit de slaap houdt. Voor mij als blinde, die met zijn oren zijn omgeving afspeurt, spelen geluiden een grotere rol. En een muur van geluid waar je niet doorheen kunt luisteren, vormt een enorme belemmering om nog te kunnen functioneren.

Hier volgen enkele voorbeelden.

Voorbeelden

Ik ben onderweg en er komt een motor aan. Dit is een hard geluid waar je niet doorheen kunt luisteren. Dus ik stop even en wacht tot deze voorbij is.

Bladblazer

Dan wordt er een bladblazer gestart. Dit geluid is zo hard, het wordt dominant tot op een afstand van 100 meter. Dan kan ik niets meer, ik hoor geen auto of fiets meer aankomen. En het geluid gaat niet voorbij, dus ik sta stil en kan niets meer. Zo ontstaan er gevaarlijke situaties. Een straat oversteken kan ik niet meer. Eigenlijk wil ik terugkeren naar huis, wat ook niet goed werkt want je moet zelf uit het geluid weglopen omdat, zoals al gezegd, de bladblazer op één plaats blijft.

Ik hoor ook goed zienden mopperen op dit instrument dat hen belemmert in het genieten van de mooie omgeving.

Niet alleen de plantsoenendienst maar ook veel particulieren gebruiken dit (on)ding. Ze lopen ermee door hun tuintje te razen, niet beseffend wat ze in hun omgeving aanrichten. Daarbij stinken die bladblazers ook nog vreselijk, het park rook laatst niet naar park maar naar een bromfietswerkplaats. Een bladhark is stiller, milieuvriendelijker en de beweging is een stuk gezonder.

 

Ik ben onderweg en er komt een vliegtuig over. Dan stop ik even en wacht ik tot ergste geluid voorbij is en ga weer verder.

Nu komt er een reclamevliegtuig aan dat de hele tijd boven mijn hoofd blijft cirkelen. Vervolgens liep ik twee kleine kinderen onderste boven. Iets wat me anders nooit gebeurt. Normaal hoor ik hun voetjes gaan en de geluidjes die ze maken, vertellen me precies waar ze zich bevinden.

Vliegtuig

Nog een vliegtuig. Ik heb een duur kaartje gekocht voor De Hoge Veluwe om daar van de weidsheid en de heerlijke stilte te genieten. En dan de hele tijd van die vliegtuigjes boven je hoofd. Enerzijds van een paar rijkelui, die met hun speeltje door de lucht willen vliegen. Moeten honderden natuurliefhebbers en stiltezoekers last hebben van het lawaai van deze enkeling?Anderzijds van een brandwacht. Ik besef ten volle het belang van brandpreventie, maar dit kan ook stil. Mijn vader maakte als scholier zijn huiswerk in een brandtoren terwijl hij de horizon afspeurde.

Welzijn voor iedereen

Hier heb ik het niet alleen over belemmerd worden in functioneren maar, en dit gaat een stapje verder, ook over welzijn. Zoals een ziend mens bijvoorbeeld zijn woning harmonisch inricht om in een prettige omgeving te verkeren, zo is het voor een blinde fijn om in een stille of met mooie en harmonische geluiden gevulde omgeving te zijn.

Concert van Bach

Ik luister een Brandenburgs Concert van Bach. Mijn hart en ziel staan open voor deze muziek. En dan klinkt er voor mijn huis een ontploffing die de muziek volledig overstemt. Seconden later blijkt het een startende motorfiets te zijn. Mijn hart klopt in mijn keel en ik heb een tijd nodig om van de schrik te bekomen. De schoonheid is totaal verdwenen en de motorrijder rijdt weg zonder zich bewust te zijn van wat hij in zijn omgeving heeft aangericht. Ik vind dit onaanvaardbaar. Het is goed als iemand een hobby heeft, maar moet iedereen daar van meegenieten? Het lijkt wel of ze herrie leuk vinden, ik ken ook heel stille motoren. Al vaker heb ik gemeld dat de spoorbrug in Oosterbeek teveel lawaai maakt. Toen ik meer dan 20 jaar geleden in Oosterbeek kwam wonen, reden de treinen minder frequent en was het geluid minder hard. Nu komt er vaak al om de 2 à 3 minuten één langs. En is er een trein op de brug, steek ik geen straat over. En zit ik in mijn achtertuin met de koptelefoon een gesproken boek te lezen, dan moet het volume op 8 i.p.v. op 5 (volume schaal 1- 10).

Wanneer is dit geluidscherm dan toch eindelijk eens klaar?!

Het is al meermalen voorgekomen dat ik niet in de tuin ben gebleven, maar naar binnen ben gegaan. Omdat er niet meer van het boek of de tuin te genieten was. Om de 2 à 3 minuten een overweldigend geraas is gewoon te veel. Er zijn veel machientjes in de handel waarvan je het diepere nut ontgaat. Een tuinpad kan toch geveegd worden of moet dat elke keer met een hoge druk spuit die dan dominant staat te brommen? Ik heb niets tegen machines, zij kunnen op een pracht manier zwaar werk uit handen nemen. Maar moeten zij altijd zoveel geluid maken? Met wat extra kwaliteit, een wat andere constructie of heel vaak beter onderhoud kunnen zij een stuk stiller functioneren.

In het boek getiteld ‘Het instituut’ van Vincent Bijlo beschrijft hij de volgende situatie: Prinses Margriet bezoekt het blindeninstituut en bij het uitgeleide doen verschijnt er een helikopter van de beveiliging. Deze maakt zoveel lawaai dat de blinde kinderen totaal gedesoriënteerd raken, tegen elkaar op botsen, struikelen vallen. Kortom er ontstaat een puinhoop. Bij slechthorenden merk je dat ook zachte geluiden belemmerend kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld achtergrondmuziek die net iets te hard staat. Dan verstaan ze andere mensen al niet meer. Veel praatprogramma’s op televisie maken zich hier schuldig aan. Ik koop nooit een nylon jack. Het geritsel zo vlak onder je oren belemmert het horen van bijvoorbeeld fietsbanden. Leuk is de verbazing van de kledingverkoper als je zegt: ‘Deze jas wil ik niet, hij maakt teveel lawaai’.

Bewustwording

Als we ons bewuster waren van wat geluiden met ons en onze omgeving doen, dan zouden we er meer aandacht voor hebben. En er voor zorgen dat dingen stiller te werk gaan, of dat er voor geluidsbronnen isolatie wordt aangebracht. Bij rijtjeshuizen vinden we het blijkbaar nog steeds acceptabel dat de tussenwand wel zicht en geur tegenhouden, maar geluiden gewoon doorlaten.En zeg niet: ‘Dit komt allemaal omdat je blind bent. Jawel, ik geef toe, voor mij zijn de gevolgen verstrekkender en bepalender. Maar ik zal hier een paar voorbeelden geven van mensen die volledig gezond zijn en zwaar door geluid beïnvloed worden.

In een boek van René Diekstra las ik over het volgende experiment:

Een motormaaier staat te razen. Er komt een man aan met zijn armen vol boeken, die hem ontglippen. Iedereen loopt snel voorbij. Nogmaals dezelfde situatie, maar nu is de maaier uit. Als de boeken uit de mans armen vallen, schieten er een paar mensen toe om hem te helpen ze op te rapen. Harde nare geluiden zorgen ervoor dat wij ons afsluiten voor onze omgeving en wij ons minder sociaal gedragen. Ook heb ik eens een radioreportage gehoord waarin gemeld werd dat in laagvlieggebieden in Duitsland, waar militaire vliegtuigen vaak laag over komen, de schoolprestaties stukken minder zijn dan in elders in het land. Ook hebben de kinderen concentratieproblemen en zijn zij ongeduriger. Als zij op school vrij tekenen hebben, dan tekenen zij alleen vliegtuigen. Ik heb het nu hoofdzakelijk over functioneren gehad. Zoals al gezegd, welzijn gaat nog een stapje verder. Nog een experiment. Mensen met dezelfde ziekte werden op twee verschillende kamers gelegd. Vanuit de ene kamer zag men een mooi groen parkachtig landschap en vanuit de andere keek men aan tegen een blinde muur.

U raadt het al,

de mensen met uitzicht op het park genazen sneller dan hun lotgenoten met het uitzicht op de blinde muur. Ikzelf ben van mening dat een omgeving er niet alleen goed uit moet zien, maar ook goed moet ruiken en klinken. Laten wij bewuster met geluid omgaan. Dit komt ons zelf en anderen ten goede. Dan zal, zoals ik bij Farce Majeure heb gezien, het leuke muziekje uit een draaiorgel, niet meer worden overstemd door de knetterende aandrijfmotor. Als wij geluid, veel meer dan nu, als een bepalende factor in onze overwegingen zouden meenemen, zouden we tot andere beslissingen komen en vele zaken heel anders aanpakken.

Laten wij eens zien wat wijzelf en gemeentes hieraan zouden kunnen doen.

Jeroen Zwart

AANVULLINGEN OP ‘GELUID ALS OBSTAKEL’

De spoorbrug in mijn eerdere artikel is intussen voorzien van geluidsschermen. Maar dan alleen bij de aanloopbruggen, niet bij de grote boogbrug. Het geraas is hierdoor wat korter geworden, maar bij de boogbrug raast nog volop. Onlangs overkwam me het volgende. Ik ga ’s avonds laat met mijn hond wandelen. Donker maakt voor mij niets uit. Wel zorg ik ervoor met reflectiemateriaal zichtbaar te zijn. Als ik een straat wil oversteken, rijdt er net een trein op de brug en moet ik wachten tot ik het verkeer weer kan horen. Bij de volgende straat weer een trein op de brug, dus weer wachten.

Dan het park in.

Mijn hond begint aan haar grotere ronde en is niet in mijn buurt. Ik ruik aan verschraalde rook dat er iemand staat. Ik zeg: ‘Goedenavond’. Geen antwoord. Ik groet nogmaals, maar krijg weer geen antwoord. Dan hoor ik aan kledinggeruis dat de persoon in beweging komt. Voordat ik kan bepalen waar deze precies is en welke kant hij opgaat, zit er weer een trein op de brug.Dit voelt zo bedreigend dat ik me heb omgedraaid en zo snel als mogelijk loop ik de route, die ik net gelopen had, terug. Er is gelukkig niets gebeurd, maar zo kan een geluid je volledig machteloos maken en wat voel je je dan kwetsbaar.

Mijn droom voor 2035  

 

Eerder verschenen blog;  Broeder Tuck d.d. 08-08-2016

Geluid

In mijn dromen zie ik dat men zich in 2035 sterk bewust is van wat geluid met mens en dier doet.  Geluid kan een obstakel vormen om goed te functioneren.

Het geluid van bijvoorbeeld een bladblazer maakt dat  ik de straat niet meer kan oversteken, want ik hoor het verkeer niet meer. Vandaag de dag staan we bloot aan een bombardement van geluid, wat we lang niet allemaal bewust waarnemen. Toch doet het iets met ons, denk aan onwillekeurige irritatie. Je hoort zo vaak over het korte lontje.  Er wordt nu vrijelijk met afvalgeluid gestrooid. In mijn dromen zie ik dat de normering voor geluid producerende apparaten zoals bladblazers, auto’s, motoren enz. zeer streng is geworden in het belang van de volksgezondheid.

Mij wordt wel eens gevraagd of die elektrische auto’s niet gevaarlijk voor me zijn omdat ze zo stil zijn. Mijn antwoord is dat zij niet te stil zijn, maar dat de rest teveel lawaai maakt. Op een fietspad in een stil bos hoor ik elke fiets komen vanwege het zoeven van de banden op het wegdek.  Graag besluit ik dit onderwerp met een citaat van de blinde Franse filosoof Jacques Lusseyran uit zijn boek ‘Het teruggevonden licht’. Soms werden al die geluiden, al die stemmen om me heen zo hevig, zo intens dat ik er duizelig van werd en mijn handen tegen mijn oren drukte, zoals ik mijn ogen gesloten zou hebben om me tegen al te fel licht te beschermen.

Daardoor kon ik ook niet tegen lawaai, onnodige geluiden of muziek die maar eindeloos doorspeelde.

“Een geluid dat we niet beluisteren treft ons naar lichaam en geest als een slag. Omdat geluid niet iets is dat zich buiten ons afspeelt, maar een realiteit die door ons heen gaat en in ons verblijft wanneer we het niet volledig in ons opgenomen hebben.Tegen deze ellende werd ik goed beschermd doordat mijn ouders muzikaal waren. Aan tafel praatten zij met elkaar in plaats van de radio aan te zetten.Maar dat is voor mij een reden te meer om erop te wijzen hoe belangrijk het is blinde kinderen te beschermen tegen geschreeuw, achtergrondmuziek en al dat soort afschuwelijke aanslagen. Op een blinde heeft een hard en onnodig geluid dezelfde uitwerking als de verblindende straal uit een schijnwerper op de ogen van iemand die kan zien. Het doet pijn. Wanneer de wereld daarentegen helder en zuiver klinkt, is haar harmonie schoner dan dichters ooit onder woorden hebben kunnen brengen of zullen kunnen weergeven”.

(Einde citaat)

Een paar jaar geleden bezocht ik de Ziezo beurs in Houten. Op deze beurs kun je kennismaken met allerlei hulpmiddelen voor visueel gehandicapten. Dus de meeste bezoekers zijn blind of slechtziend. Vlak naast de hoofdingang waren een paar bladblazers aan het razen. Plan dat nou niet tijdens die beurs waar honderden mensen komen die daar zoveel extra last van hebben!Het is al lastig genoeg om de ingang te vinden en met elkaar te communiceren. Onlangs hoorde ik op de radio dat er een geluidsarme bladblazer is ontwikkeld en ook allerlei ander geluidsarm tuingereedschap.

Heel mooi.

Als ik even later op de radio hoor dat een bekende motorfietsenfabrikant een elektrische motorfiets gaat maken, denk ik heel naïef dat we dan ook daar stilte krijgen. Maar nee hoor, speciale geluidsingenieurs hebben een afgrijselijk elektrisch jankgeluid ontwikkeld omdat men blijkbaar niet op een stille motorfiets wil zitten. Ik woon nu in een goed geïsoleerd huis met een ankervrije spouwmuur tussen ons en het buurhuis. Wat een zegen. Ons huis is door een aannemer gebouwd, oorspronkelijk voor zichzelf.

Zie je wel dat het kan.

Geen geknal met deuren bij de buren en nooit hoef ik meer mee te ‘genieten’ met ruzies. Ik heb ook weer eens gebeld met het Projectbureau Toegankelijkheid met de vraag of er inmiddels wel iets wel over geluid  in het Handboek Toegankelijkheid staat. Nog steeds niets. Alleen iets over achtergrondgeluid dat voor doven en slechthorenden hinderlijk kan zijn. Laatst deed ik in de Week van de Toegankelijkheid mee aan een toegankelijkheidsonderzoek van een nieuw gebouwd restaurant.Op het invulformulier kon je van alles aankruisen, behalve iets over akoestiek en geluid. Daar kon ik pas iets over kwijt aan het eind in het vakje ‘Opmerkingen’. In dit geval zat er een blaaskachel aan het plafond waardoor ik geen enkele keer in de gaten had dat de ober naast me was komen staan.

De wereld, die voor een blinde al kleiner is, wordt zo onnodig nog kleiner.

Als een ziende mens iets lelijks ziet, dan kan deze zijn ogen op iets anders richten, wat wel mooi is en balsem voor de ziel om naar te kijken.Geluid komt altijd ongevraagd binnen en de lelijke geluiden zijn vaak hard en dus dominant. Tot besluit wil ik nog zeggen dat alles begint bij bewustzijn en het nog stevig nagedacht moet worden over hoe je akoestiek en geluid in toegankelijkheidsregels kunt vatten.

Dat zal niet eenvoudig zijn, maar ik vind het de uitdaging waard.

 

Jeroen Zwart (Broeder Tuck),

Woordvoerder van ‘Terug naar de Bossen’

 

 

 

  

 

---